Historie De Bieberg

Begraafplaats De Bieberg heeft een rijke historie en een hoge cultuurhistorische waarde. 

Nieuws

Begraafplaats De Bieberg is aangewezen als Gemeentelijk monument!

Stichting Vrienden van Begraafplaats De Bieberg heeft gezien de bijzondere cultuurhistorische waarden van Begraafplaats De Bieberg bij het College van B&W een verzoek ingediend om de begraafplaats aan te wijzen als gemeentelijk monument. 

Onze Stichting heeft voor het bovenstaande verzoek deskundigenrapporten laten opstellen door de heer drs. Leon Bok - funerair expert en mevrouw ir. Anja Guinée - landschapsarchitectuur.

De uitgebreide deskundigenrapporten kunt hieronder (klik op de button) lezen.   

Gemeentelijk monument


Op 25 mei 2021 heeft de monumentencommissie aan de gemeente Breda een positief advies tot aanwijzing Gemeentelijk monument uitgebracht. Het College van B&W onderkent de bijzondere cultuurhistorische waarden en heeft het positieve advies van de monumentencommissie overgenomen.

Wij zijn verheugd dat Begraafplaats De Bieberg, inclusief kapel/aula en historische baarhuisje, door het College van B&W is aangewezen als Gemeentelijk monument. Dit is een eervolle terechte aanwijzing. De kapel/aula en baarhuisje zijn van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde en vanwege de funerair-historische waarde als historisch-functioneel onderdeel van Begraafplaats de Bieberg.

 Begraafplaats De Bieberg beschikt over meerdere waardevolle grafmonumenten en daarom heeft de Stichting aan Erfgoed gemeente Breda gevraagd of zij, als aanwijzer van het Gemeentelijk monument, de grafmonumenten wil (laten) onderzoeken en inventariseren, om zo belangrijke monumentale en voor de gemeente Breda waardevolle grafmonumenten te kunnen beschermen en koesteren. 

Inmiddels heeft de Stichting van funerair deskundige de heer drs. Leon Bok vernomen dat de gemeente Breda hiertoe bereid is en wij juichen dit van harte toe. Deskundige heer Leon Bok heeft eerder voor de Stichting de monumentale status van de begraafplaats als geheel onderzocht en hierover een rapport uitgebracht. Dit rapport kunt u hierboven vinden op onze website. 
 
Bescherming van waardevolle grafmonumenten zou de monumentale status van Begraafplaats De Bieberg completeren. 

Datum 4 oktober 2022

Achtergrond:  Begraafplaats De Bieberg op Erfgoedkaart Breda   https://breda.maps.arcgis.com 

Historie

De Bieberg is van oorsprong een klein maar markant rivierduin aan de Mark, dat duidelijk hoger ligt dan haar omgeving. De naam Bieberg is een samenstelling uit bie (bij) en berg. De eerste vermelding dateert uit 1474 en betreft een ‘beemdt aen den Bieberch’. In een rapport uit 1621 wordt de Bieberg als volgt beschreven: "De Bieberch, aen de oostzyde van de marck, daer men ordinaris des somers veele hoyscheepe lost, … wesende een groote hoochde, meest met grassen bewasen."
De Bieberglaan werd in de negentiende eeuw pas vermeld, als Biebergdreefje. Aan deze laan werd in 1878 een boerderij en rond 1900 een rij huizen met enkele villa’s gebouwd.

In 1920 verkocht Staatsbosbeheer het Biebergbosje aan de Hervormde Gemeente. Een van de voorwaarden was dat het perceel het karakter van bos moest blijven behouden en alleen gebruikt mocht worden voor het aanleggen van een begraafplaats. Het Biebergbosje moest door de Hervormde Gemeente worden onderplant met tamme kastanje, beuk, haagbeuk en andere daarvoor geschikte houtsoorten. Het Biebergbosje was van oorsprong een dennenbos, maar in de loop van de tijd hebben beuken en andere bomen de overhand kregen.

Het Biebergbos werd rond 1923 omgevormd tot begraafplaats. Tuinarchitect J.J. Denier van der Gon was verantwoordelijk voor het ontwerp voor een bosbegraafplaats. In 1929 kregen de Amsterdamse architecten G.H. Kleinhout en A.J. van de Steur de opdracht om een poortgebouw met kapel (aula), woning en hekwerk te ontwerpen. Ingebruikname volgde een jaar later. De kapel (aula) betreft een markant gebouw met een karakteristiek klokkentorentje dat een brand en een herbouw overleefde.

Al snel bleek dat uitbreiding noodzakelijk was en in 1944 werd de tuin- en landschapsarchitect J.T.P. Bijhouwer verzocht een ontwerp te maken voor deze uitbreiding. Bijhouwer was een van de architecten die na de oorlog vorm zou geven aan de Wederopbouw van Nederland.
Het ontwerp voor De Bieberg bezit dan al wel een aantal sterke karakteristieken van die zogenaamde Wederopbouwarchitectuur, maar nog niet zo sterk als in zijn latere ontwerpen. Bijhouwer koos in zijn ontwerp voor een oriëntatie op het poortgebouw met enkele grote open vlakken die samen een Keltisch kruis vormen. Daaromheen ontwierp hij een cirkelvormig padenstelsel met aparte vakken voor kinderen en een urnentuin. Met name dat laatste mag een bijzonderheid genoemd worden omdat het enige crematorium dat Nederland telde op dat moment jaarlijks niet meer dan duizend crematies uitvoerde. De urnentuin is ontworpen door architect A.H. Wegeriff.

Zowel vanwege de ontwerpkwaliteit van de begraafplaats als totaal, als vanwege unieke aspecten als de urnentuin, heeft begraafplaats de Bieberg een hoge cultuurhistorische waarde.

Bron: Historisch Archief Breda

Op de Cultuurhistorische waardenkaart Breda staat Begraafplaats De Bieberg inclusief de gebouwen vermeld als beschermenswaardig (cultuurhistorische waarde hoog).

Link naar erfgoedkaart: Cultuurhistorische waardenkaart (arcgis.com)